Ήρθε η ώρα να ξανασχοληθούμε με τον Ελ Γκρέκο τον εθνικό μας ξενιτεμένο μετά από εκείνο το ασύλληπτο hit της έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη με τα 500.000 εισητήρια και τις ατέλειωτες ουρές λίγο πριν το κλείσιμο της. Ο Ελ Γκρέκο και αξίζει μια βουτιά στο παρελθόν για έναν καλλιτέχνη που από μια μελέτη της ζωής του φαίνεται ότι δεν έχασε ποτέ του την ελληνικότητα του.
Η ταινία νομίζω κερδίζει το στοίχημα χωρίς να μπορείς να πεις ότι είναι και αριστούργημα, αλλά τα περισσότερα κομμάτια του παζλ για ελληνική παραγωγή αυτή τη φορά έχουν μπει καλά στη θέση τους. Τα κουστούμια , η αναπαράσταση της εποχής με τα γοτθικά φρούρια και τις αψίδες, τα αντίγραφα των έργων αραδιασμένα στο ατελιέ του ζωγράφου , ο Άγγλος πρωταγωνιστής με το τόσο όμορφο βλέμμα , και ο Ισπανός ιεροεξεταστής Ντε Γκεβάρα που προκαλεί ρίγος με το παίξιμο του (αυτός είναι και ο καλύτερος ηθοποιός στην ταινία ) , μέχρι το φωτισμό , το σασπένς..ο Βαγγέλης (χάνω το σπίτι μου στην Ακρόπολη) στη μουσική τα πράγματα λειτουργούν. Ο Λαζόπουλος ο Κρητικός φύλακας άγγελος του Ελ Γκρέκο στα ξένα , ο Μουστάκας στο ρόλο του....Τισιάνο του μεγάλου ζωγράφου της αναγέννησης και δάσκαλου του Γκρέκο για ένα διάστημα. Και η Ισπανίδα γυναίκα του μια χαρά και αυτή, αλλά η Ματσούκα βρε παιδί μου είναι χάλια, παίζει χάλια, τα αγγλικά της είναι χάλια, και δεν πείθει καθόλου σαν τη Βενετσιάνα γκόμενα και πατρόνα του Ελ Γκρέκο, είναι παντελώς ατάλαντη .
Στην ταινία υπάρχει έντονη η μυθοπλασία του σκηνοθέτη με το σεναριογράφο, δεν αναφέρουν την 7ετή παραμονή του ζωγράφου στη Ρώμη , και δίνουν όλο το βάρος στην υποτιθέμενη διαμάχη και άσπονδη φιλία του με τον ιεροεξεταστή και φανατικό καθολικό Νίνιο Γκεβάρα, ο οποίος στο τέλος τον οδηγεί και σε δίκη , αφού τον έχει περάσει από χίλια κόσκινα και δεν μπορεί να τον κατατάξει με το μυαλό του σαν πιστό χριστιανό, και παρασέρνεται από μια εμμονή καταδίωξης εναντίον του ζωγράφου. Από όσο διάβασα ο Ελ Γκρέκο ποτέ δεν πέρασε από την Ιερά εξέταση και το μόνο νομικό του ζήτημα τα 40 χρόνια που έζησε στο Τολέδο ήταν μια διαμάχη για τους πίνακες σε ένα νοσοκομείο για τους οποίους δεν πληρώθηκε.
Για να χει σασπένς λοιπόν και για να βγει το φως του Γκρέκο γράψανε μια ενδιαφέρουσα αλλά όχι αληθινή ιστορία για τη σύγκρουση ενός αμφισβητία αλλά πνευματικού καλλιτέχνη με ένα μισαλλόδοξο καθολικό. Αυτή η σύγκρουση δύο πολύ έντονων πνευματικοτήτων είναι και το δυνατότερο κομμάτι της ταινίας, όπου φαίνεται η μεγάλη δημιουργική πνοή του Γκρέκο , και η διαστρεβλωμένη πίστη και το αμφίβολο ηθικό ανάστημα του σκληροπυρηνικού Γκεβάρα. Τον παρουσιάζει σαν να τον γουστάρει βασικά τον Γκρέκο , και είναι τόσο ένοχος για αυτό καθότι καθολικός κληρικός που καταντά να θέλει να του κάνει κακό.
Φεύγοντας μου ρθε στο μυαλό μια ωραία ατάκα του Ελύτη , ότι .."για τους άλλους μισούς ένας αναχωρητής δεν είναι παρά ένας ερχόμενος." Μια όμορφη κουβέντα που εκφράζει ωραία την πνευματική διάσταση αυτού του ζωγράφου ....που ο Φραγκίσκος της Ασίζης του και ο Άγιος Πέτρος του μας ακινητοποίησαν από αυτό το αλλόκοσμο φως και τα ασκητικά πρόσωπα, στο κάτω πάτωμα της Εθν. Πινακοθήκης αρκετά χρόνια πριν. Έχει ένα σκοτάδι μέσα του, το αεικίνητο που τον διώχνει, αλλά και ένα φως, ένα πνεύμα, ένα μέταλλο ξεχωριστό που φαίνεται σ αυτές τις αινιγματικές, ψηλόλιγνες του φιγούρες, το παγκόσμιο trademark του 300 χρόνια πριν τον εξπρεσιονισμό.
Είναι μια συνεπής καλοστημένη ταινία που θ αρέσει σίγουρα στους φαν της ζωγραφικής και της τέχνης. Και ευκαιρία να ξαναθυμηθούμε κάποια κλασσικά έργα ζωγραφικής.
Κάτι σαν Νύφες, λίγο σαν Πολίτικη Κουζίνα, πατάει στο παρελθόν και σε εθνικές μνήμες και πρόσωπα σημασίας για να τραβήξει κόσμο στις αίθουσες. Εθνική σχολή κινηματογραφίας πάει να γίνει, Νεομπαρόκ κινηματογράφος αλλά δε βαριέσαι .. και για το καλό των παραγωγών που δώσανε 7 εκατομμύρια ευρώ για το Δομίνικο,η πιο ακριβή ελληνική παραγωγή ever, ελπίζω να τα καταφέρει...
