Saturday, December 1, 2007

Αγριόκυκνοι


Τις τελευταίες δέκα μέρες πίεσα πολύ τον εαυτό μου στη δουλειά. Πρακτικά δούλευα για δυό συναδέλφους ακόμη. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να κατακλυστώ από άγχος και μια κρίση σμηγματορροϊκής δερματίτιδας, η ψυχοσωματική μου απάντηση στο στρες, που σήμερα πρώτη μέρα που κοιμήθηκα αρκετά αρχίζει να υποχωρεί. Η διευθύντρια μου αυτοπεριγράφεται κομμουνίστρια και άθεη. Δίκαιη, αλλά σκληρή και απαιτητική καταρχήν από τον εαυτό της. Φιλόδοξη και αριβίστρια μ έναν υπόγειο τρόπο, δεν έκανε οικογένεια και κάθεται στο νοσοκομείο μέχρι το βράδυ ετοιμάζοντας papers και προμήθειες. Και μας δείχνει ότι θα θελε να κάναμε το ίδιο. Είναι παράξενη...μέχρι που έκανε και ταξίδια σε κομμουνιστικές χώρες τη δεκαετία του 80 με τις ενώσεις γυναικών της εποχής και τα τοιαύτα.Ταγάρι και μαλλούρα στα 50 της...

Περι κομμουνισμού κλωθογυρνόντας, έπεσε εδώ και μέρες στα χέρια μου ένα βιβλίο έπος για την Κίνα του Μάο γραμμένο από μια Κινέζα της διασποράς που κατάφερε να ξεφύγει από τη χώρα της και να ζήσει στο Λονδίνο. Οι θρυλικοί "Αγριόκυκνοι" της Jung Chang. H οποία εχτές Παρασκεύη μιλούσε στο Μέγαρο εδώ στην Ελλάδα για το τελευταίο της πόνημα, τη βιογραφία του Μάο. Κάτι που ήδη από τους Αγριόκυκνους στην εισαγωγή το 1991 αναφέρει ότι είναι το επόμενο της έργο. Δεν μπόρεσα να πάω δυστυχώς.Το βιβλίο δεν είναι λογοτεχνικό breakthrough, η διήγηση είναι απλή στρωτή περισσότερο δημοσιογραφική παρά λογοτεχνική. Διαβάζεται πανεύκολα αλλά είναι τεράστιο, 800 σελίδες. Αλλά πόσα μαθαίνει κανείς...Για τη Ρωσσία και τις άλλες χώρες ξέρουμε αρκετά πια, για την Κίνα όμως? Ανεξερεύνητη, δυσπρόσιτη και κλειστή λόγω γλώσσας, μεγέθους, εμφάνισης, συμπεριφορών και εθίμων.
Μέσω της εξιστόρησης μια οικογενειακής σάγκας, από μια γιαγιά παλακίδα στη φεουδαρχική μαντζουρία, στην κόρη φανατική κομμουνίστρια και ταγμένη στο μεγάλο τιμονιέρη , και στην εγγονή που ζει την εφηβεία της στην καρδιά της πολιτιστικής επανάστασης του Μάο τέλη του 60, βλέπει κανείς τη βιαιότητα, την παράκρουση, τις ματαιωμένες ελπίδες και τους κύκλους της ιστορίας έτσι όπως τους ζωγραφίζει στο μυαλό του ο τύραννος Μάο, μέσα στο παραλήρημα του.
Αυτό που μ εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η άνετη εξιστόρηση σκηνών πόνου και σωματικής βίας που στο σύγχρονο άνθρωπο προκαλούν ανατριχίλα. Το σπάσιμο των δακτύλων των μικρών ποδιών των βρεφών κοριτσιών ώστε να μη μεγαλώσουν άλλο, για να χουν μικρά πόδια σύμβολο κάλλους στην Κίνα των αρχών του 1900 και να κάνουν ένα καλό γάμο. Δένανε τα πόδια τους σφιχτά με επιδέσμους πρακτικά για όλη τη ζωή της γυναίκας ,με λιωμένα δάχτυλα για να μη μεγαλώσουν άλλο. Και μετά βασανιστήρια, ταλαιπωρίες, λιμοί, εξοντώσεις δήθεν καπιταλιστών...το λεξιλόγιο του Κινέζου για τη λέξη πόνο, φαντάζομαι πρέπει να περιέχει τόσες παραλλαγές, όσες είναι οι παραλλαγές της λέξης χιόνι για τους Εσκιμώους. Γενικά δυστυχία, όχι παίξε γέλασε. Ένας λαός τεράστιος, χωρίς επικοινωνία των περιοχών μεταξύ τους, οπότε ακίνητος και απομονωμένος, απληροφόρητος, που ο Μάο μπόρεσε και μανιπουλάρησε για δεκαετίες βασιζόμενος πάνω στο φόβο, την τυφλή υπακοή και την συστηματική προπαγάνδα!
Το βιβλίο δεν το χω τελειώσει, και είμαι από αυτούς που τους γοητεύει η ιστορία του κομμουνισμού, νοιώθω μια παράξενη γοητεία στην επανάληψη των οικιστικών μπλοκς στη Βουδαπέστη, στη Σόφια, στον κιτς πύργο της τηλεόρασης στο Βερολίνο, στα φτωχά διαμερίσματα στη χιονισμένη Βαρσοβία, αλλά με τις εξαιρετικές λυρικές σκηνές με τις πάμφτηνες συναυλίες κλασσικής μουσικής. Όπου βλέπεις τη 90χρονη γιαγιά με την πατερίτσα να έρχεται με την αρχαία γούνα της για να κάτσει δίπλα στη μεγάλη σάλα και ν ακούσει List και Σοπέν. Με γοητεύει πολύ αυτή η ατμόσφαιρα! Η αξιοπρεπής πενία και δημιουργία του σοσιαλισμού. Αλλά η Κίνα ήταν άλλη ιστορία. Οδυνηρή. Ο θεότρελλος απαγόρεψε στους ανθρώπους να φυτεύουν λουλούδια, τους έβαλε να ξεριζώσουν το γκαζόν από παντού, να σκοτώσουν τα ωδικά πουλιά. Ότι χαρά υπήρχε στον κόσμο θέλησε να την εξαφανίσει, για να τους έχει με τα ρητά του και τις αφίσες του να απαγγέλουν δεκάδες φορές και να προσεύχονται στο όνομα του. Στο "Μεγάλο βήμα προς τα μπρος" το ιδεολογικό κίνημα του τέλους των 50s, διέδιδε τη φήμη ότι η Κινέζικη γη παράγει ντομάτες σε μέγεθος καρπουζιού, και αγγούρια μεγέθους αυτοκινήτου, και ο κόσμος ήταν σε τέτοια πλύση εγκεφάλου που βεβαιώνανε οι άνθρωποι ότι τα είχανε δει με τα μάτια τους, αν λέγαν αντίθετα βέβαια θα τους βγάζανε τα μάτια με βελόνα οι κομματάρχες και άλλα τέτοια εξαντρίκ βασανιστήρια.Τρόμος απόλυτος...
Μετά από αυτό δε θέλω ν ακούω πολύ πολύ για αριστερά-με την έννοια του κομμουνισμού. Μεγάλες ψευδαισθήσεις, και το γεγονός είναι ένα...η βία είναι εγγενής στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος έχει το κακό μέσα του και πάντα έτσι θα ναι, και καμμιά κοινωνία δε θα μπορέσει να εξαλείψει ολοκληρωτικά το κακό, γιατί είναι διττός σε υπόσταση, σε καλωσύνη σε κακία, σε αλήθεια και ψέμμα, σε αρσενικό και θηλυκό, σε όλα έκθετος και σε όλα παρόν. Γι αυτό και αυτά τα καθεστώτα όπως αποδείχτηκε δεν καταστείλανε ούτε ημερέψανε την ανθρώπινη κοινωνία, απλά κρύψανε όλη τη βρωμιά κάτω από το πατάκι, και τα παρέσυρε όλα το κύμα της ελευθερίας στα 80s και ξέπλυνε τόσα σκάνδαλα και τόσες χαμένες ζωές...Και τώρα ο Κινέζος βγάζει τη φαμίλια του στα Μακ Ντόναλτς για νυχτερινή έξοδο.
Όχι, η κοινωνίας μας είναι άχαρη και άπληστη, και ευκαιριακή, και σκουπιδαριό μας κατακλύζει από παντού. Και οικογενειοκρατία έχουμε και αντιφάσεις και αναξιοκρατία στην Ελλάδα. Αλλά τουλάχιστον μπορούμε να εντοπίσουμε έναν εχθρό, να τον δείξουμε με το δαχτυλάκι μας, να κουβεντιάσουμε και να αμυνθούμε. Όποιος θέλει. Όποιος δε θέλει δαγκώνει το χάπι του φιλελευθερισμού και φτιάχνει χρήμα και καριέρα και εξουσία και ότι θέλει. Όσο και αν νοσταλγώ καλλιτεχνικά τους άδειους δρόμους του Ανατολικού Βερολίνου στις "Ζωές των άλλων" και την λιτή ήσυχη ατμόσφαιρα, άλλο τόσο φόβος με πιάνει στην ιδέα της λογοκρισίας, του περιορισμού της καλλιτεχνικής έκφρασης και της πληροφορίας.
Ωραίες ιστορίες στα βιβλία μας, είμαστε τυχεροί που η γενιά μας δεν έζησε παρόμοια γεγονότα, και έχουμε σε άλλα προβλήματα να βρούμε άκρη..

11 comments:

Alex A. said...

Περαστικά για τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα (έχω και κάτι πράγματα να σου δώσω σχετικά), κοίτα να ξεκουράζεσαι. Όσο για την Κίνα, εκεί που ξέφυγαν από τον Μάο, τους ήρθε η οικολογική καταστροφή της αλόγιστης εκβιομηχάνισης...

Φιλιά από το κρύο αλλά όμορφο Μιλάνο!

ritsmas said...

Ομορφο ποστ. Και το βιβλίο αφοπλιστικό. Καλημερα σου και καλό μηνα....
ριτς

s_k said...

ωραιο κειμενο.την καλησπερα μου.

7Demons said...

Αγαπητέ μας συνάδελφε,

α.ΓΡΑΦΕ ΛΙΓΟ ΜΕ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΗ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΕΙΡΑ-ξεστραβωθήκαμε να διαβάσουμε το κείμενό σου!
β.Έχεις χάρη,άνεση και αμεσότητα στο γράψιμο.Ακόμη και εαν διαφωνούμε στα όσα γράφεις(όχι πάντα,όχι σε όλα),δεν σου κρύβουμε ότι κάθε φορά που σε διαβάζουμε αισθανόμαστε...κάπως!
γ.Μη βλέπεις τα καθεστώτα αυτά ξεκομμένα απο τον πολιτισμό,την ιστορία και τη νοοτροπία των λαών τους.
Δεν υποστηρίζουμε ότι ήταν ιδανικά και άγια(απεναντίας...),αλλά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τις υπερβολές που συνεχίζουν να ακούγονται απο τους κάθε λογής "αντιφρονούντες",ούτε το ότι "ο κάθε λαός έχει και την ηγεσία που του αξίζει"(sorry,εαν ακούγεται λίγο ρατσιστικό αυτό-δεν έχει τέτοια πρόθεση ο λόγος μας).
δ.Αντιμετωπίζουμε τη διαφορετικότητα της όποιας θέσης σαν παρατηρητές και μέσα απο τη δική μας ασφάλεια.
΄Εχουμε άραγε ποτέ αναρωτηθεί το τι θα μας συμβεί εαν θελήσουμε να πάμε κόντρα σε θεμελιώδεις δομές,αρχές και εξουσίες του δικού μας "δημοκρατικού" χώρου?
Δεν έχουμε παρά να ρωτήσουμε το πως αντιμετωπίστηκε απο το ισχύον σύστημα, ο κάθε αναρχικός,αντεξουσιαστής ή δεν ξέρουμε κι εμείς τι άλλο,στις δυτικές δημοκρατίες αλλά και στην χώρα μας.

Την αγάπη μας και την καλησπέρα μας!
:-))

cobden said...

@7demons
Πολύ ενδιαφέρον ο μεταμοντέρνος σχετικισμός του να "μη βλέπεις τα καθεστώτα αυτά ξεκομμένα απο τον πολιτισμό,την ιστορία και τη νοοτροπία των λαών τους." και να μην παραμυθιαζόμαστε από "τις υπερβολές που συνεχίζουν να ακούγονται απο τους κάθε λογής "αντιφρονούντες""...Και αυτό να το λες , όχι για κάποια ήπια δικτατορία αλλά για ένα από τα πιο απάνθρωπα ολοκληρωτικά καθεστώτα,την Κίνα του Μάο.
Όποτε ο Χίτλερ και ο Στάλιν μπορούν να επανακτήσουν τη θέση τους στην παγκόσμια ιστορία.Εντάξει, έκαναν κάποια λαθάκια, αλλά ας μην πιστεύουμε τις υπερβολές των Εβραίων ή των κουλάκων.Πάνω απ'όλα ήταν μεγάλοι αναμορφωτές...Λίγα εκατομμυρία θύματα παραπάνω είναι μια λεπτομέρεια, μπροστά στην "επιτυχία" του Β'Πενταετούς Προγράμματος ή τους υπέροχους αυτοκινητόδρομους που έφτιαξε ο Αδόλφος.Εξάλλου, όλα σχετικά είναι...

cobden said...

Για το ότι "ο κάθε λαός έχει και την ηγεσία που του αξίζει" θα συμφωνήσω μαζί σου αλλά δεν καταλαβαίνω πως αυτό θα συντελέσει ώστε να δικαιολογήσουμε τις πράξεις αυτών των καθεστώτων?Η ανθρώπινη ζωή είναι το ίδιο ιερή, είτε στην Κίνα, είτε στην Ευρώπη, είτε στην Αφρική.Και αυτοί που παραβιάζουν το δικαίωμα μας σ'αυτή είναι το ίδιο εγκληματίες παντού

celsius33 said...

εσείς συνεχίζετε ταξιδιάρη Άλεξ στη Λομβαρδία, ημέρα Τρίτη σήμερα.
Καλησπέρα και από μέσα Φάζι και Ρίτσα!!
Για σένα αγαπητέ μου συνάδελφε Δαίμονα, μιας και είσαι βιβλιόφιλος σου προτείνω να διαβάσεις αυτό το βιβλίο, το τελευταίο που μπορείς να πεις για τη συγγραφέα είναι ότι είχε κακή πρόθεση. Διάβασε το σου λέω και το συζητάμε, δεν είναι τυχαίο ότι έχει πουλήσει 10 εκατομμύρια αντίτυπα,σε λίγο θα κοντεύει σε δημοτικότητα του Thriller του Michael Jackson :)
Νομίζω ότι το καθεστώς του Μάο δεν έχει κριθεί ακόμα σ όλο του το εύρος, και όπως λες οι Κινέζοι είναι άλλος λαός, άλλα αντανακλαστικά, άλλη σχέση με την ιστορία κλπ κλπ σίγουρα έχουν μάθει να ζουν με το κρυφό, με το υπονοούμενο, το λέω κάτι και εννοώ κάτι άλλο..
Read the book, είναι πολύ καλό.
Cobden,συμφωνώ μαζί σου σε ότι γράφεις.Νομίζω από τη στιγμή που πεθαίνει και ΕΝΑΣ άνθρωπος λόγω ενός πολιτεύματος (εδώ πεθάναν 70 εκατομμύρια), παύει να υφίσταται νομιμοποίηση και αποδοχή των οποιοδήποτε καλών και ιερών προθέσεων του ηγέτη.

stefan said...

πολυ ενδιαφερων βιβλιο και σε ευχαριστουμε για το σχολιο σου, η κουβεντα για την πορεια του κομμουνισμου ειναι μεγαλη.Δυστυχως δεν μπορει να εξιλεωθει καποιος που ευθυνεται για εκατομμυρια νεκρους και για την υποδουλωση του Θιβετ.Η ιστορια ομως απαιτει ψυχραιμια και προπαντος αποσταση οποτε στους επομενους αιωνες θα εκτιμηθει η οποια προσφορα του μεγαλου τιμονιερη.Οσοι ειχαν την τυχη να δουλεψουν διπλα σε κινεζους επιστημονες που διεφυγαν μετα την περιφημη εξεγερση της Τιεν ανμεν, ξερουν ποσο εργατικοι,υπομονετικοι,παραγωγικοι και ευγενικοι ειναι αυτοι οι παλαιποτε νεοι της Κινας.Δεν καταλαβα πολυ τον ψυχισμο τους ουτε την συχνα ενοχλητικη σιωπη τους για το οτι συμβαινει σημερα στη κινα αλλα τους θυμαμαι με ιδιαιτερη αγαπη

hotel iris said...

Καλή μέρα και καλό μήνα κι από μένα!

7Demons said...

Cobden,

Αν και αφελώς προσβλητική η ειρωνική σου υπεργενίκευση-σχόλιο στη θέση μας,οφείλουμε να δευτερολογίσουμε,υπενθυμίζοντας(υποθέτοντας ότι τα ξέρεις-δεν μπορεί,ένα λύκειο θα το έχεις τελειώσει) ότι:

α.Η αντίληψη και η Αξία της ανθρώπινης ζωής είναι σε άμεση συνάρτηση με το πως την αντιλαμβάνεται ο κάθε πολιτισμός-δεν είναι τυχαίο ότι στην Ινδία ακόμη πεθαίνουν απο πείνα και μολυσματικές ασθένειες ενώ κυκλοφορούν ελεύθερες Ιερές Αγελάδες και στον Γάγγη πίνουν νερό δίπλα απο πτώματα σε αποσύνθεση.
Γι΄αυτούς μεγαλύτερη σημασία έχει η απόδοση των Τιμών προς το Ιερό παρά η πεπερασμένη Ατομικότητα ενός ανθρώπινου σαρκίου ή η "δυτική" αντίληψη περι καθαρού και βρώμικου...
Στη Κίνα με τη μακραίωνη Κομφουκιανική παράδοση και τον Βουδιστικό τρόπο σκέψης ή έννοια των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων είναι πολύ διαφορετική απο την αντίληψη που έχει για αυτά ο Δυτικός πολιτισμός.Δε νομίζουμε-για παράδειγμα- ότι λαθεύουν τόσο πολύ κορυφαίοι πολιτικοί αναλυτές στο δυτικό κόσμο όταν αποκαλούν τη δικτατορία της Β.Κορέας,"Κομφουκιανική δικτατορία"
β.Αν διαβάσεις προσεκτικώς το σχολιό μας θα δείς ότι δεν διακαιολογούμε τέτοιες μορφές και πρακτικές.Πολύ περισσότερο δεν διακαιολογήσαμε κανέναν Χίτλερ και κανένα Στάλιν-αν και αμέσως-αμέσως ως καλός κομιστής των παρόντων κραταιών δυτικών αντιλήψεν,φρόντισες να τους βάλεις διπλά-δίπλα.Μήπως θέλεις να μας πείς ότι ήταν και ακριβώς ταυτόσημοι?
γ.Η ανθρώπινη Ζωή σαφώς και είναι Ιερή.
Μόνο που οι Μουσουλμάνοι,οι Χριστιανοί,οι παγανιστές,οι Σιντοιστές,κλπ,κλπ αντιλαμβάνονται διαφορετικά την έννοια,το περιεχόμενο και τις παραμέτρους της ιερότητας.Για πήγαινε εσύ για παράδειγμα ως ανθρωπιστής και ελεύθερος άνθρωπος να τραβήξεις τη μαντίλα απο μια μουσουλμάνα και μετά έλα να μας πεις εαν θα έχεις επιχειρήσει μια πράξη ελευθερίας και χειραφέτησης ή εαν θα έχεις ασκήσει βία,ηθική ταπείνωση και ψυχολογική αναστάτωση(για να μην πούμε shock)στη δυστυχή ύπαρξη που στα καλά καθούμενα κάποιος "προοδευτικός" αμφισβήτησε το δικαιωμά της στην Πίστη της και την έκφρασή της.
δ.Παρατηρούμε ότι το προτεραίο "δ" μας,το άφησες ασχολίαστο.
Συμφωνείς?,δεν το πρόσεξες? , ή απλά σου ξίνισε?

Την ευχή μας,
Τα 7.

cobden said...
This comment has been removed by the author.